Elementy metod wykorzystywane w terapii w ramach Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dziecka w naszym przedszkolu.

Co to jest wczesne wspomaganie rozwoju?  WWR

Wczesne wspomaganie rozwoju (WWR) to zespół działań i aktywności przeznaczony dla dzieci od urodzenia do momentu rozpoczęcia nauki w szkole. Terapia WWR ma na celu niwelację różnic w rozwoju różnych umiejętności pomiędzy dzieckiem z zaburzeniami a dziećmi uznanymi za rozwijające się prawidłowo.
Zatem w zajęciach WWR mogą uczestniczyć dzieci, u których podejrzewa się różnego typu nieprawidłowości rozwojowe. Na przykład autyzm, niedosłuch problem ze wzrokiem, problemy z nawiązywaniem relacji społecznych, problemy komunikacyjne np. opóźniony rozwój mowy czy problemy z wykonywaniem czynności samodzielnie przez dziecko. Jako formę niwelacji niepełnosprawności i zaburzeń terapia WWR oferuje zajęcia, które dobiera są indywidualnie do potrzeb dziecka. Są to między innymi zajęcia logopedyczne, integracja sensoryczna, rewalidacja, zajęcia korekcyjno-kompensacyjne.

Elementy metody Ruchu Rozwijającego W.Sherborne.

Metoda Ruchu Rozwijającego (MRR) została stworzona przez Weronikę Sherborne, nauczycielkę wychowania fizycznego, tańca i ruchu.
Głównym założeniem Metody Ruchu Rozwijającego jest posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomagania rozwoju ruchowego dziecka i terapii zaburzeń tego rozwoju.

• Doświadczenia ruchowe rozwijają dwa aspekty świadomości: świadomości siebie i innych.
• Wpływa to korzystnie na samoakceptację, pozwala zyskać większą pewność siebie
  w sferze fizycznej i emocjonalnej.
• Świadomość innych to kolejny etap uczenia się budowania zaufania i pozytywnych relacji z ludźmi.
• Celem nadrzędnym zajęć jest zatem zaspokajanie tych potrzeb.

Elementy metody Dobrego Startu (MDS) M.Bogdanowicz.

Metoda Dobrego Startu opracowana została w latach 60- tych przez Martę Bogdanowicz.
Jest to metoda słuchowo- wzrokowo- ruchowa, w której istotną role odgrywają trzy elementy: element słuchowy- piosenka, element wzrokowy- wzory graficzne, element ruchowy- wykonywanie ruchów w czasie odtwarzania wzorów graficznych, zharmonizowanych z rytmem piosenki.
Celem metody jest:

• usprawnienie czynności analizatorów: wzrokowego, słuchowego i kinestetyczno- ruchowego,
• kształcenie lateralizacji,
• orientacji w schemacie i przestrzeni.

Założeniem metody jest:

• jednoczesne rozwijanie funkcji językowych,
• rozwijanie funkcji spostrzeżeniowych: wzrokowych, słuchowych, dotykowych, kinestetycznych (czucie ruchu) i motorycznych
• rozwiajnie integracji percepcyjno- motorycznej.

Ćwiczenia prowadzą do większej harmonii rozwoju psychoruchowego: wyższego poziomu rozwoju i współdziałania funkcji intelektualnych (mowy, myślenia) i instrumentalnych (spostrzeżeniowo- ruchowych). Sprzyjają również  prawidłowemu wykonywania czynności ruchowych we właściwym czasie i przestrzeni,
w harmonii z czynnościami poznawczymi, w tym językowymi.

Elementy metody: dziecięca matematyka E.Gruszczyk- Kolczyńskiej.

Celem metody jest wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci, zwłaszcza w zakresie kształtowania pojęć matematycznych. Osobiste doświadczenia dziecka stanowią budulec, z którego dziecko tworzy pojęcia
i umiejętności, rozwija myślenie, hartuje dziecięcą odporność i uczy się pokonywać trudności. W trakcie tych doświadczeń dziecko uczy się słownie określać swoje spostrzeżenia, sens wykonywanych czynności
i przewidywane skutki. Mówienie o wykonywanych czynnościach sprzyja koncentracji uwagi i pomaga dziecku dostrzec to co ważne. Program edukacji matematycznej ujmuje kręgi tematyczne, które uwzględniają stopniowanie trudności i prawidłowości rozwoju dziecka.
Praktyczne ćwiczenia pomagają kształtować m.in.:

• orientację przestrzenną,
• umiejętność skupiania uwagi na prawidłowościach i korzystania z nich w różnych sytuacjach,
• umiejętności liczenia oraz dodawania i odejmowania (liczenia konkretnych przedmiotów, liczenie na palcach, liczenie w pamięci),
• umiejętność klasyfikowania i tworzenia pojęć,
• pojęcia geometryczne,
• odporność emocjonalną,
• zdolności do wysiłku umysłowego.

Elementy metody pedagogiki zabawy.

Metoda ta opiera się na rozumieniu terminu „zabawa”, pojmowanego jako czynność dającą przyjemność, wyzwalającą kreatywność, zaspokajającą różne potrzeby, pozwalającą na poznanie nowych wartości, zdobycie wiedzy. Pedagogika zabawy wykorzystuje szeroki wachlarz metod i zabaw:

• rozluźniających,
• ruchowych,
• twórczych- taniec,
• śpiew,
• plastyka ciała,
• drama,
• pobudzających do aktywności, przeżyć,
• nawiązania kontaktu, współpracy, samoświadomości.

Elementy Metody M.Montessori.

Podstawową formą metody jest zabawa i indywidualne zdobywanie doświadczeń przez dziecko.
Pozwala na zorganizowanie przejścia od zabaw dziecięcych do elementów pracy. Opiera się na tym,
co interesuje dziecko, pobudza jego ciekawość, sprawia mu satysfakcję, a tym samym prowadzi do sukcesu. Praca metodą Montessori pomaga w pełni wykorzystać potencjał rozwojowy dzieci zarówno harmonijnie rozwijających się, jak i potrzebujących dodatkowego wsparcia rozwoju.
Cele pracy:

• wspieranie indywidualnego rozwoju dziecka,
• porządkowanie bodźców, doznań i doświadczeń,
• kształcenie percepcji (wielozmysłowe doświadczanie),
• rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej i przestrzennej,
• ćwiczenie motoryki małej i dużej (precyzja ruchów),
• kształtowanie pojęć kluczowych do opisywania otaczającego świata,
• kształtowanie umiejętności komunikacyjnych.

Gry i zabawy ogólnorozwojowe.

Gry i zabawy mają służyć wszechstronnemu rozwojowi osobowości dziecka poprzez oddziaływanie na różne sfery jego aktywności poznawczej. Materiał dydaktyczno- terapeutyczny ma na celu rozwijanie zdolności psychoruchowych, w tym:

• percepcji wzrokowej (spostrzeganie, pamięć, koordynacja wielozmysłowa),
• percepcji słuchowej (słuch fonematyczny, analiza i synteza słuchowa, pamięć słuchowa i słowna),
• mowy i myślenia,
• sprawności ruchowej i grafomotorycznej,
• orientacji przestrzennej i kierunkowej.

Zajęcia ogólnorozwojowe mają więc na celu wspomaganie wszechstronnego rozwoju dziecka poprzez usprawnianie i korygowanie zaburzonych funkcji, utrwalanie nabytych umiejętności i nawyków,
tak aby osiągnęło, zgodnie ze swoimi psychofizycznymi możliwościami,  rozwój społeczny i intelektualny umożliwiający mu w przyszłości samodzielne lub prawie samodzielne funkcjonowanie działanie
i rozwiązywanie problemów.

Zajęcia w Sali Doświadczania Świata.

Głównym celem terapii jest doświadczanie świata zmysłami wzroku, dotyku, słuchu i węchu oraz odprężenie, relaks i wyciszenie. Istotnym celem jest praca nad aktywacją percepcji, budowanie poczucia radości, bezpieczeństwa, a co za tym idzie wzajemnego zaufania i komunikacji poprzez dostarczanie określonej ilościowych i jakościowych bodźców sensorycznych pobudzających zmysły do działania.
Jest to nauka życia przez życie, to celowe kształtowanie bodźców w celu wywołania zaplanowanych
wrażeń i uczuć.
Terapia umożliwia poznawanie świata poprzez:

• dotyk (gromadzenie nowych doświadczeń, poprawę precyzyjności ruchowej, rozwijanie wrażliwości dotykowej, rozwój aktywności ruchowej),
• słuch (poszerzenie zasobu doświadczeń w zakresie percepcji słuchowej, usprawnienie koncentracji na bodźcach słuchowych, zmniejszenie lęku przed dźwiękami, analizy i syntezy słuchowej, koordynacji słuchowo- ruchowej i słuchowo- wzrokowej, reagowanie na różne bodźce słuchowe),
• wzrok- rozwijanie spostrzegawczości wzrokowej, kierunkowości spostrzegania, pamięci wzrokowej,
  analizy i syntezy wzrokowej),
• węch (gromadzenie doświadczeń węchowych, rozwijanie pamięci zapachowej).

Zabawy materiałami nieustrukturowanymi.

Rozwój zmysłu dotyku jest niezwykle istotny dla harmonijnego rozwoju psychoruchowego dziecka.
Dotyk to jedno z pierwszych doznań doświadczanych przez człowieka po urodzeniu, we wczesnym okresie życia stanowi bardzo ważną formę kontaktu z otoczeniem, pomaga budować poczucie bezpieczeństwa, odgrywa dużą rolę w poznawaniu własnego ciała i świata zewnętrznego.
Stymulowanie rozwoju zmysłu dotyku odbywa się m.in. poprzez:

• dostarczanie dziecku zróżnicowanych zabawek pod względem kształtu, faktury, wielkości,
• rozpoznawanie i porównywanie faktur, grubości, ciężkości, gładkości i szorstkości i innych cech dotykowych,
• zabawa z wykorzystaniem materiałów sypkich, nieustrukturowanych, poznawanie różnych konsystencji (ziarna, masy, kasztany, żołędzie, piasek, masa solna, itd.),
• ćwiczenia poznawania małych przedmiotów w małej przestrzeni- usprawnianie chwytu,
• wykorzystanie zabawek rozwijających sprawność dotykową, służące usprawnianiu manualnemu
  i zachęcające do eksploracji oraz do oburęcznej koordynacji (dobieranki i skrzynki dotykowe, kostki manipulacyjne z różnego rodzaju zapięciami, układanki polegające na wkładaniu drobnych elementów do otworów oraz składanie z kilku części kształtów figur lub przedmiotów, przewlekani, nawlekanie korali,
  śruby i nakrętki o zróżnicowanej wielkości.

Mandala.

Mandala jest techniką plastyczną coraz częściej stosowaną w pracy z dziećmi, także ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Najprościej można powiedzieć, że mandala jest rysunkiem na planie koła.

• pomaga skupić uwagę,
• powoduje wyciszenie i odprężenie,
• łagodzi napięcia emocjonalne,
• pomaga wyrazić myśli i uczucia,
• rozwija koordynację wzrokowo-ruchową,
• rozwija wyobraźnię, stymuluje kreatywność,
• uczy wytrwałości i konsekwencji w działaniu,
• usprawnia motorykę małą,
• uczy komponowania symetrycznych wzorów,
• pomaga w nauce liter i cyfr.

Formy pracy z mandalą:

• kolorowanie kredkami lub pisakami,
• malowanie farbami,
• wylepianie plasteliną,
• wylepianie kulkami z bibuły,
• wypełnianie materiałem sypkim (kaszą, ryżem, przyprawami),
• wyklejanie ziarnami i nasionami (słonecznika, kawy, dyni),
• wyklejanie resztkami tkanin, papierem kolorowym,
• wylepianie, przyklejanie na podkładach (talerzyki papierowe, płyty CD),
• samodzielne projektowanie i tworzenie mandali,
• tworzenie mandali z darów natury (szyszek, patyczków, kamyków, kasztanów, muszli).

Elementy Bajkoterapii.

Bajkoterapie wykorzystuje się do pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
Dokonując analizy psychologicznej licznych baśni wysunęła się teoria, że jeśli opowieść ma zainteresować dziecko, musi obudzić w nim ciekawość i uruchomić jego wyobraźnię. Ponadto, jeśli ma ona wpłynąć na jego życie, musi pomóc dziecku w rozwijaniu jego inteligencji, porządkowaniu uczuć oraz dotyczyć jego problemów i trudności, z jakimi się boryka. Realizuje się ją poprzez czytanie dzieciom, bądź ich samodzielną lekturę właściwej dla danego problemu opowieści terapeutycznej.
Wśród bajek terapeutycznych można wyszczególnić:

• bajki psychoterapeutyczne,
• psychoedukacyjne,
• relaksacyjne.

Każda z nich dedykowana jest dzieciom z innymi problemami.

• Bajkoterapia pomaga w przezwyciężeniu lęków związanych z różnymi sytuacjami.
• Dzięki nim w psychice dziecka pojawia się pozytywne myślenie, dzieci zaczynają rozumieć swoje uczucia, ich przejawy, a także przyczyny.
• Bajki terapeutyczne pokazują jak trzeba sobie radzić i przedstawiają pewne wzorce postępowania.
• Sprawiają, że dzieci zaczynają rozumieć świat, w którym żyją, przestają czuć się samotnie.

Zarówno dobrze kończąca się opowieść, jak i pozytywny bohater, z którym dziecko może się identyfikować, dają mu wiarę we własne umiejętności. Sytuacja, która w oczach dziecka była wcześniej beznadziejna, teraz może stać się możliwa do rozwiązania dzięki bohaterowi, który daje wzór jak nie poddawać się pomimo przeciwności.

Dziecko jest w stanie radzić sobie z trudnościami takimi jak: poczucie niskiej wartości czy brakiem miłości dzięki poznanym bohaterom. Ich doświadczenia i przygody uczą, że nie należy się poddawać.
Ważną rolą czytelnictwa jest również rola relaksacyjna. Ma ona za zadanie ograniczenie stresu czy napięcia emocjonalnego, budowanie dobrego samopoczucia i nastawienie do pozytywnego myślenia.
Taką rolę zwykle pełnią treści zawierające elementy humorystyczne. Literatura wykorzystywana, jako forma zabawy może też mieć na celu chwilowe odsunięcie dziecka od problemów, które go dotyczą, a na które nie ma ono wpływu.

Elementy muzykoterapii.

Muzykoterapia – dziedzina posługująca się muzyką lub jej elementami w celu przywracania zdrowia lub poprawy funkcjonowania osób z różnorodnymi problemami natury emocjonalnej, fizycznej lub umysłowej. Podstawowym środkiem oddziaływania w muzykoterapii jest dźwięk – muzyka, która często jest wyzwalaczem i katalizatorem przeżyć i emocji.
Przebieg sesji muzykoterapii zależny jest przede wszystkim od osoby, z którą muzykoterapeuta pracuje, jej potrzeb, problemów i deficytów, celu oraz zastosowanego modelu muzykoterapii.
Muzyka wpływa na:

• poprawę nastroju uczestnika oraz funkcji afektywnych i kognitywnych,
• realizację ćwiczeń zaburzonych sfer psychicznych,
• napięcie mięśni: uspokojenie, rozluźnienie,
• muzyka pozwala na docieranie do głęboko ukrytych konfliktów oraz wydobywa i aktywizuje emocje,
• układ krążenia- muzykoterapia ma korzystny wpływ na ciśnienie tętnicze krwi,
• częstość akcji serca i oddechu,
• lęk, jakość snu i stopień odczuwania bólu,
• układ pokarmowy i oddechowy – wytworzenie za pośrednictwem muzyki równowagi pomiędzy sferą przeżyć emocjonalnych a procesami fizjologicznymi,
• łagodzenie objawów chorób psychosomatycznych,
• ułatwianie rehabilitacji narządów ruchu.

Wspólne przeżywanie pozytywnych emocji daje szansę na przełamanie barier nieśmiałości, rozładowanie napięcia.

Elementy terapii ręki.

Ponieważ nieprawidłowy rozwój motoryczny najczęściej wpływa negatywnie również na rozwój ręki, terapia
w tym zakresie opiera się w głównej mierze na usprawnianiu małej motoryki, czyli precyzyjnych ruchów rąk, dłoni i palców. Ćwiczenia dobierane są przez terapeutę indywidualnie do potrzeb dziecka. Terapię zawsze poprzedza diagnoza, skoncentrowana na rozpoznaniu stopnia trudności u dziecka. Terapię ręki można prowadzić indywidualnie lub połączyć z terapią integracji sensorycznej.
Celem terapii jest:

• rozwijanie motoryki małej, czyli zdolności manualnych dziecka,
• poprawa ruchów precyzyjnych.

Terapia w podejściu całościowym obejmuje ruchomość łopatek i stawów kończyn górnych oraz normalizację napięcia mięśniowego.
W zależności od występujących zaburzeń praca opiera się:

• na wzmacnianiu siły mięśniowej kończyn górnych,
• stymulacji czucia powierzchniowego lub głębokiego,
• doskonaleniu zdolności chwytu,
• doskonaleniu kontroli wzrokowo-ruchowej,
• skoordynowaniu pracy oburącz.

Przeznaczona jest w głównej mierze dla dzieci, u których stwierdza się:

• trudności manualne ( wiązanie sznurowadeł, zapinanie guzików, nawlekanie koralików, układanie drobnych przedmiotów),
• trudności grafomotoryczne ( kreślą niedokładne szlaczki, nie lubią wycinać, rysować, lepić, rysunki często sprawiają wrażenie niestarannych),
• obniżony poziom graficzny pisma – litery niekształtne, nieprecyzyjne, różnej wielkości, pismo mało czytelne, trudności z nadążaniem za tempem innych dzieci,
• osłabione mechanizmy równoważne (trudności z jazdą na rowerze, hulajnodze, staniem na jednej nodze),
• niezgrabność ruchową, brak koordynacji ruchowej,
• zachowanie nieprawidłowej postawy podczas pracy przy stoliku,
• wyraźne obniżenie lub podwyższenie napięcia mięśniowego w obrębie kończyny górnej i obręczy barkowej (nieprawidłowe trzymanie narzędzia piszącego- ściskanie za mocno albo trzymanie za lekko),
• szybkość ruchów nie jest dostosowana do zadania, które należy wykonać.

Elementy metody komunikacji.

Grupa metod mających na celu umożliwienie komunikowania się osobom, które nie posiadają umiejętności mowy, bądź posiadają ją w stopniu uniemożliwiającym satysfakcjonującą komunikację.

• Komunikacja alternatywna przeznaczona jest dla osób które nie nabyły umiejętności mówienia lub też ją straciły w wyniku urazów neurologicznych.
• Komunikacja wspomagająca przeznaczona jest dla osób, których umiejętność mówienia nie zapewnia im skutecznego porozumiewania się z otoczeniem (np. mowa niewyraźna) lub nie wykształciły jeszcze umiejętności mowy, a wprowadzenie systemu komunikacji ma pomóc w jej rozwoju.

Użytkownikami alternatywnych i wspomagających metod komunikacji mogą być osoby z:

• mózgowym porażeniem dziecięcym – problemy z kontrolą aparatu artykulacyjnego uniemożliwiające mówienie,
• innymi chorobami powodującymi problemy z kontrolą aparatu artykulacyjnego,
• autyzmem – zaburzenia w komunikowaniu się.

Istnieje szereg alternatywnych i wspomagających metod komunikacji. Dla każdego użytkownika dobiera się najodpowiedniejszą dla niego metodę w zależności od jego możliwości, potrzeb i ograniczeń.
Do przykładowych metod zaliczanych do tej kategorii zaliczyć można:

• systemy znaków manualnych,
• systemy znaków graficznych,
• systemy znaków przestrzenno-dotykowych.

Elementy metody Doroty Dziamskiej- edukacja przez ruch.

Jest to system form i metod kształcenia oraz terapii, który wykorzystuje naturalny, spontaniczny ruch dziecka. Metoda ta polega na wykorzystaniu spontanicznej aktywności i radości dzieci na zajęciach. Jest to integracja ciała ze zmysłem w rytm dobranej przez dorosłą osobę muzyki. W trakcie pracy z wykorzystaniem elementów metody Doroty Dziamskiej:

• synchronizujemy pracę mózgu,
• wspomagamy koncentrację,
• wspomagamy polisensoryczne poznawanie,
• dzieci rozwijają się emocjonalnie, społecznie i poznawczo.

Ćwiczenia mają charakter graficzny lub manipulacyjny, rytmicznie wykonywane przy optymalnym ruchu ciała. Swobodne wykorzystanie różnych technik plastycznych, zestawienie indywidualnych kart pracy
w prezentację grupową, przeprowadzenie rozmów na ich temat.